14 فروردین 1402
Contents
مکانیزم گرمایش بخار
در ابتدا نگاهی به چگونگی تولید گرمایش سریع و یکنواخت توسط بخار خواهیم کرد. پس از این به بحث در مورد نرخ انتقال حرارت بخار و آب داغ بر اساس داده های تجربی خواهیم پرداخت.
بخار چگونه گرمایش پایدار و یکنواخت ایجاد میکند؟
بر خلاف انتقال حرارت به وسیله جابجایی (مانند آب داغ)، در انتقال حرارت به وسیله چگالش (مانند بخار) تغییر دما روی نمی دهد. بخار بر روی سطح انتقال حرارت به هنگام چگالش، گرمای نهان خود را به محصول می دهد. مایع چگالیده هنوز به صورت محسوس گرما دارد و دمای آن برابر با دمای بخاری که از آن به وجود آمده است می باشد. این پدیده منجر به گرمایش یکنواخت در تمام طول سطح انتقال حرارت می گردد.
اگر فشار در سطح انتقال حرارت مبدل مورد نظر ثابت باشد، گرمایش یکنواخت در دمای ثابت را در تمامی قسمت های مبدل حرارتی مشاهده خواهیم کرد.
از طرف دیگر، با استفاده از آب یا روغن داغ، دمای ماده گرمایشی به هنگام انتقال حرارت محسوس بین ماده و محصول کاهش خواهد یافت. اختلاف دما به دلیل کم شدن هر لحظه دمای سیال در مراحل مختلف عبور از مبدل، همیشه در حال افزایش است. این پدیده منجر به یک گرمایش ناهمگون خواهد شد که ممکن است بر کیفیت محصول گرم شده اثر سوء بگذارد.
بخار چگونه منجر به گرمایش سریع می شود؟
انتقال حرارت بر اثر چگالش (بخار)
رمز این پدیده در انتقال حرارت ناشی از فراید چگالش نهفته است.
گرمای نهان موجود در بخار به وسیله چگالش لحظه ای بخار به حالت مایع آزاد می شود. مقدار گرمای نهان آزاد شده ۲ تا ۵ برابر بزرگتر از گرمای محسوس در دسترس در آب داغ (آب اشباع) پس از چگالش است. این گرمای نهان به صورت لحظه ای آزاد شده و از طریق سطح انتقال حرارت به محصول تحت گرمایش منتقل می شود.
از طریق چگالش، بخار به صورت طبیعی بر خلاف سطح انتقال حرارت جریان پیدا می کند. این پدیده به افزایش سرعت فرایند گرمایش کمک می کند.
انتقال حرارت به وسیله جابجایی (آب و روغن داغ)
در نقطه مقابل، آب داغ و روغن از طریق جابجایی به انتقال گرما می پردازند که در آنها پدیده تغییر حالت رخ نمی دهد. در صورت جابجایی آزاد، انتقال حرارت به شدت آهسته صورت می گیرد. بنابراین، معمولأ از یک پمپ جهت ایجاد جریان در سطوح انتقال حرارت به منظور افزایش نرخ انتقال حرارت استفاده می شود. به این پدیده گرمایش از طریق جابجایی به صورت اجباری می گویند.
نرخ انتقال حرارت
نرخ انتقال حرارت بین یک سیال در حرکت و یک سطح جامد معمولاً توسط ضریب انتقال حرارت جابجایی تعیین می گردد. مقادیر آن به طور نسبی به شرح ذیل است:
- برای آب داغ: ۱۰۰۰ — ۶۰۰۰ (W/m۲°C)
- برای بخار: ۶۰۰۰ — ۱۵۰۰۰ (W/m۲°C)
در یک مبدل حرارتی، اگرچه فرایند انتقال حرارت را نمی توان فقط به ضریب انتقال حرارت جابجایی محدود کرد زیرا انتقال حرارت مابین چندین ماده مختلف روی می دهد. بنابراین به طور کل ترکیبی از سه مکانیزم زیر خواهد بود:
- انتقال حرارت از سیال گرم کننده به سطح مبدل حرارتی
- انتقال حرارت در طول دیواره مبدل حرارتی
- انتقال حرارت بین دیواره مبدل حرارتی و سیال (محصول) گرم شونده
پس اندازه گیری انتقال حرارت در یک مبدل حرارتی به تعیین ضریب کلی انتقال حرارت (یعنی مقدار U) بستگی دارد که از سه مکانیزم بالا به دست خواهد آمد. واحد آن همان (W/m۲C) خواهد بود.
داده های تجربی
مقدار U میتواند بسته به کاربرد مبدل حرارتی بسیار متغیر باشد اما داده های تجربی نشان داده که گرمایش با بخار میتواند به مقادیری ۱٫۷ برابر مقدار گرمایش با آب داغ برسد. در اینجا یک مثال از بهبود خواص انتقال حرارتی با استفاده از بخار به جای آب داغ در یک مبدل حرارتی پوسته لوله ای در شرکت A را مشاهده می کنید:
شرح کار: بهبود نرخ تولید با استفاده از کاهش زمان فرایند مورد نیاز جهت چگالش عامل شیمیایی حل شده در محلول
بخش: مواد شیمیایی
تجهیزات: یک مبدل پوسته لوله ای با کامپوزیت شیشه (۱۰ مترمکعبی)
همان گونه که اطلاعات نشان می دهد، مقدار U با ضریب ۱٫۷ افزایش یافته که نشان از کاهش چشمگیر زمان تولید دارد.