مهمترین تقسیم بندی انواع دیگ بخار یا بویلر در صنعت امروزی بر اساس مسیر حرکت شعله و ارتباط شعله با لوله ها می باشد.

دیگ بخار لوله آتشی یا fire tube

در این بویلرها گازهای احتراق داخل لوله ها در جریان بوده و آب پشت لوله ها ، که در اثر انتقال حرارت آب به بخار تبدیل و از سیستم خارج می شود که قطر لوله ها بین ۱/۲ تا ۴ اینچ می باشد .

تیپ های مختلف این نوع بویلرها بسته به جریان گاز داخل لوله دو پاس ، سه پاس و چهار پاس می باشد.

عمده ترین تقسیم بندی به این شرح میباشد:

دیگ بخار عقب خشک یا dry back

• در دیگ های DRY BACK سطح حرارتی متشکل از یک کوره، دو شبکه و بسته به تناژ دیگ یک و یا دو پاس لوله میباشد.
• اگر فقط یک پاس لوله داشته باشیم، پاس برگردان نخواهیم داشت.
• در صورتیکه دو پاس داشته باشیم وجود پاس برگردان ضروری است.
• در بین انواع دیگ بخار، در این نوع، شعله از کوره وارد لوله های پاس ۲ می شود.
•  از لوله های پاس ۲ نیز مستقیما وارد لوله های پاس ۳ شده و از انجا وارد دود کش می گردد.
• در انتهای کوره و قسمت شبکه عقب که جریان شعله وارد پاس ۳ می گردد.
• هیچ گونه تبادل حرارتی با آب صورت نمی گیرد. لذا مقدار زیادی از حرارت در این منطقه اتلاف می گردد.
• بنابراین در این نوع دیگ راندمان و بازدهی حرارتی کمتر است.
• این نوع معمولا تا ظرفیت kg/h ۳۰۰۰ طراحی می گردد .

دیگ بخار عقب مرطوب یا wet back

• دیگهای WET BACK سطح حرارتی این دیگ متشکل از ۳ کوره ۴ شبکه و ۲ پاس لوله میباشد.
• بدلیل ماهیت مسیر گازها و نحوه قرارگیری کوره ها نیازی به پاس برگردان ندارند.
• آتش از داخل کوره اول عبورکرده و جریان آن ۲ دسته میشود.
• دسته اول جریانی از گازهای داغ احتراقی هستند که وارد اولین پاس لوله ها میشوند .
• این گازها پس از آن وارد اطاق دود جلو و سپس وارد لوله های پاس دوم میشوند.
• پس از طی لوله های پاس دوم به داخل اطاق دود عقب رفته و از آنجا به محیط اطراف تخلیه میشوند .
• حرکت گازها احتراقی در حین عبور از این مسیرها با آب تبادل حرارت کرده و باعث تبخیر آن میشوند.
•  سطح حرارتی در این دیگها بیشتر از دیگهای نوع DRY BACK میباشد، زیرا تعداد کوره ها و شبکه ها بیشتر است و  راندمان بیشتری دارد.

دیگهای SEMI WET BACK

• سطح حرارتی این دیگ متشکل از ۲ کوره، ۳ شبکه و ۲ پاس لوله میباشد.
• در اینجا هم شبیه به نوع WET BACK نیازی به پاس برگردان نداریم.
• آتش از داخل کوره اول عبور کرده و جریان گازهای داغ احتراقی به دو دسته تقسیم میشود.
• دسته اول درکوره دوم حبس شده و دسته دوم وارد لوله های پاس اول میشوند.
• پس از طی این لوله ها به فضای اطاق دود جلو وارد شده و بداخل لوله های پاس دوم را میبابند.
• پس از عبور از این لوله ها به اطاق دود عقب رفته و از دودکش به محیط اطراف تخلیه میشوند.
• سطح حرارتی این نوع دیگها از دیگهای نوع DRY BACK بیشتر است.
• این نوع دیگ یک کوره و یک شبکه بیشتر دارد و لذا راندمان آن بیشتر است.
• نسبت به دیگهای WET BACK دارای راندمان کمتری است.
• چون سطح حرارتی آن یک کوره و یک شبکه کمتر از سطح حرارتی WET BACK میباشد.